مجله دانشمند 57 ساله شد
- مجله دانشمند 57 ساله شد
به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانشجو، به نقل از روابط عمومی موسسه تحقیق و توسعه دانشمند، با انتشار شماره آبان ماه 1399 مجله دانشمند به عنوان 685 مین شماره پیاپی این مجله، دانشمند 57 ساله شد.نخستین شماره ماهنامه دانشمند در آبان 1342 منتشر شد؛ در سال‌های آغازین فعالیت دانشمند، تقریبا هیچ نشریه علمی درپیشخوان روزنامه‌فروشی‌ها دیده نمی‌شد و شاید بتوان یکی از دلایل اقبال عمومی آن را همین موضوع دانست. دانشمند در دوره‌ای فعالیت خود را آغاز کرد که جهان شاهد جنگ سرد و رقابت‌های علمی و فناورانه دو کشور آمریکا و شوروی به خصوص بر سر تسخیر فضا و پیشرفت‌های هسته‌ای و پزشکی بود و بازتاب ابعاد علمی این رویداد‌ها تاثیر زیادی بر شناخته‌ترشدن نشریه آن‌زمان داشت.
مجله دانشمند که موسسه تحقیق و توسعه دانشمند بنیاد مستضعفان، صاحب امتیازی آن را برعهده دارد، باسابقه‌ترین مجله حوزه ترویج علم و فناوری به زبان فارسی به شمار می‌رود. این مجله در طول عمر 57 ساله خود نویسندگان به نام و بزرگی را در حوزه علم وفناوری معرفی کرده است و با نگاهی به آرشیو دانشمند می‌توان نام‌های بزرگی را به‌عنوان سردبیر، ویراستار، مترجم و... در شناسنامه این مجله دید.
شاید اگر شما هم یکی ازعلاقه‌مندان مطالب علمی هستید و یا زمانی که به سرعت و وسعت کنونی اینترنت و سایت‌های گوناگون علمی گسترش نیافته بودند، به دنبال کردن اخبار و رویداد‌های علمی فناوری میپرداختید حداقل برای یکبار هم شده نام دانشمند به گوشتان خورده و طراحی جذاب و رنگی روی جلد آن به چشمتان آشنا می‌آمد.
اعتبار دانشمند علاوه برای مطالب روان و بکر علمی، به سابقه و خاطرات خوشی است که در طول بیش از نیم قرن برای مخاطبان خود ساخته و با وجود انبوه اطلاعات و نشریات مجازی وکاغذی که در طی این سال‌ها منتشر شده، هنوز هستند مخاطبان مجله دانشمند که ماه به ماه سر موعد مقرر منتظر شماره جدید این مجله اند تا از دریچه دانشمند بخوانند و ببینند در جهان فناورانه پیرامون چه میگذرد.
لذت دردست گرفتن مجله با تصاویر رنگی و ورق زدن صفحات با مطالب متنوع آن که هریک حاصل قلم یکی از نویسندگان کاربلد و متخصص دانشمند است، شاید از نوستالژیک‌ترین تجربه‌های مطالعه شما در ایامی باشد که مطالعه هایمان محدود به متن‌های کوتاه و بعضا نامعتبر شبکه‌های اجتماعی شده، گرچه برای دوستداران طبیعت، مجله دانشمند به صورت نسخه الکترونیکی وکیفیت عالی و با همان لذت مطالعه ورق به ورق نیز در دسترس است.
دکتر صفوی، یکی از اساتید دانشگاهی است که موفقیت‌های علمی خود در زندگی را مدیون آشنایی خود با مجله دانشمند میداند، او در یادداشتی که به مناسبت 57 سالگی دانشمند در شماره اخیر این مجله، تحت عنوان "دانشمند، دانشمند ماند" چاپ شده، می‌نویسد:
«مجله دانشمند یک «برند ملی» است. نام دانشمند برای مجله دانشمند، زیبنده است. این مجله در تمام این سال‌ها، رسالت دانشمندی خود را انجام داده است. انجام این رسالت، در تمام این دوران، کاری ماندگار و ستودنی بوده است. مجله دانشمند، با تعهد به رسالت ذاتی و جامعه هدف خود، دوستداران خود را راضی نگه داشته است. این رضایت و پیگیری، پاسخ به تعهد این مجله وزین بوده است. این مجله هیچ وقت کیفیت را فدای کمیت و سطحی نگری نکرد. دانشمند، با «شبه علم» مقابله کرد. دقیقاً نکته مقابل مجلات و سایت‌های رایج. عدم ترویج شبه علم، بالاترین خدمت در راستای دفاع از علم و دانش بود. دانشمند با علم تجارت نکرد، بلکه علم را با زبان علم «تعمیم» داد. «تعمیم علم و ساده‌سازی علم» دو رکن اساسی در خدمت به روشنگری و تعالی علمی جامعه است. این دو رسالت را مجله دانشمند، در ترازی بالا انجام داد. زبان دانشمند در تعمیم علم، زبانی گویا و رسا بود. از آنجا رسا و گویا، که عموم شهروندان قادر به ارتباط با مطالب مجله می‌باشند. «ساده‌سازی علم» خود ترکیبی از «هنر و علم» است. این ترکیب دوگانه سال‌ها رسالت مجله دانشمند است. تمام کسانی که با این مجله همکاری کرده‌اند و می‌کنند، از جنس دانشمند هستند. این افراد با تعهد به رسالت این مجله وزین، علم را در نهایت «هنرمندی» به دوستداران علم انتقال می‌دهند. این فرآیند در نهایت به «نشر دانش» منجر می‌شود.
نکته قابل توجه دیگر در ارتباط با این مجله وزین، «پایداری در نشر» مستمر است. این پایداری در مقاطع مختلف نشان از عزم و اراده متولیان مجله و حسن استقبال خوانندگان بوده است. برای حفظ این پایداری باید هم استاندارد‌های مجله را مد نظر داشت و هم سلایق خوانندگان مجله را رعایت کرد. رعایت این دو دسته استاندارد، به راحتی ممکن نمی‌باشد؛ حسن مدیریت، خروجی چنین وضعیتی پایداری را به همراه داشته است.
نکته دیگر در ارتباط با مجله دانشمند، عدم وابستگی به نهاد‌های دولتی و نیمه دولتی است. این عدم وابستگی، فرصتی اساسی به متولیان مجله داده است تا فارغ از تأثیرات دولتی و شبه دولتی، بتواند به رسالت اصلی خود یعنی نشر دانش بپردازد. در صورتی که نشر دانش با انحراف و سوءگیری همراه باشد، بیش از آنکه به کارکردی کردن دانش منجر شود به «ابزاری» جهت اعمال سیاست‌های علمی جهت حاکمیت منجرخواهد شد. البته باید گفت اگر سیاست‌های علمی حاکمیت و حکمران، مطلوب جامعه باشد، مجلاتی مانند دانشمند بیشترین نقش را در عمومی کردن، ساده‌سازی و مردمی کردن آن سیاست‌ها بر عهده دارند. این رسالت را مجله دانشمند در این سال‌ها به نحو احسن بر عهده داشته است و در انجام آن کوشا و مستدام بوده است.
از جمله نکات قابل توجه دیگر «نویسندگان و همکاران علمی» مجله می‌باشد. مجله با تعهد به رسالت علمی خود، همواره از حضور افراد غیرعلمی در اشکال مختلف جلوگیری کرده است. دراین راستا اولویت مجله، اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و افراد علمی با رزومه‌های تأیید شده و مشخص می‌باشند. این گزینش به گونه‌ای بوده است که به شکل شفاف می‌تواند رزومه نویسندگان را ارزیابی و بررسی کرد. تا حد امکان «نویسندگان انتخابی»، «گزینشی» و «سفارشی» در این مجله وزین قلم نزده‌اند. اگر انتخاب، گزینش و سفارشی بوده است، در راستای اهداف مجله و انتخاب خوانندگان بوده است. با بررسی سابقه همکاران علمی در این سال‌ها، شاهد یک خط مشخص در همکاری آن‌ها بوده‌ایم. این خط مشخص همان «مساعدت‌های علمی» بوده است تا «فعالیت‌های شبه علمی». انتخاب دقیق همکاران علمی در راستای مبارزه با همین فعالیت‌های شبه علمی بوده است.
نکته آخر در رابطه با فعالیت‌های ماندگار مجله وزین دانشمند، «تجاری نشدن» مجله می‌باشد. این بدین معنا نیست، اقتصاد مجله فراموش شده است، بلکه به معنای عدم اولویت اقتصاد در فعالیت‌های مجله است. مدیریت «استقلال مالی» مجله علمی کاری سخت و صعب است. بسیاری از مجلات برای مدیریت مالی مجله، به دام تبلیغات زرد می‌افتند، این در حالی است که مجله دانشمند، در تمام این سال‌ها با فاصله معنادار با این تبلیغات زرد، استقلال مالی مجله را حفظ کرده است. امید است در سال‌های آینده دانشمند، «دانشمند» بماند.»
آخرین شماره‌های مجله دانشمند را، همچون گذشته‌های دور میتوانید ازکیوسک‌های روزنامه فروشی تهیه کنید یا اگر اهل کتابخوانی ازروی صفحه مانیتور و گوشی تلفن هستید سری به اپلیکیشن‌های کتابخوانی و سایت مجله بزنید.